Analisi asko egin dituzte agotei buruz, baina gehienak deskripzioak eta pilatutako datuak besterik ez dira, zorroztasun zientifiko eskasa eskaintzen dituztenak. Literaturari dagokionez, idazle askoren inspirazio iturri izan dira, ahozko literaturan euskaraz nahiz gaskoiez, idatzian gazteleraz nahiz frantsesez. Michelen eta Rochasen azterlanak XIX. mendekoak dira eta bertan lehenengo aldiz aztertu ziren modu kritikoan bai agoten jatorria, benetako egoera, agotak ez zirenek izan zuten garrantzia, bizi-baldintzak, hedapen geografikoa, fenomenoaren eboluzioa etab. Horretarako, artxiboetara jo zuten ikertzera, eta gainera zuzenean aztertu zuten fenomenoa, Michelek ahozko literaturan zeuden testigantzak jaso baitzituen. Rochasek agoten eta euren auzokoen arteko ezaugarri fisikoak alderatu zituen, eta ezberdintasun fisikorik ez dagoelako ondorioa atera. XX. Mendean, Idoatek Nafarroari buruzko dokumentu ugari transkribatu zituen. Aguirre Delclauxek Bozateri buruzko azterlan etnografiko bat eta Arizkuneko eskola-umeei egindako azterketa medikuak gaineratu zituen, eta euren arteko ezaugarri fisiko eta kulturak ezberdinik ez zegoela ikusi zuen. Antoliniren lana berritzailea izan zen benetan, bertan bazterkeria fenomeno gisa aztertzen baitu, eta ez baitabil baztertuen bereizgarrien bila, baizik eta baztertzaileen asmoak aztertu nahian. Bozatarrek eta arizkundarrek fenomeno hau nola ulertzen zuten argitzeko tokian tokiko lan bat ere badakar. Paronnauden lana berriena eta datuetan aberatsena da: batez ere, XVII. Mendeko Nafarroa Beherean oinarritzen da, ez du jatorrian edo gatazketan gehiegirik sakontzen, baizik eta agoten patronimikoak, etxeak, bizilekuak, euren arteko, auzokoekiko, nobleekiko, apaizekiko auzokoekiko harremanak, euren ogibideak, harreman ekonomikoak aztertuta, hainbat familiaren jarraipena egin zuen denboran eta espazioan zehar, euren zuhaitz genealogikoen bidez.
- AGUIRRE DELCLAUX, Mª Carmen. Los agotes, Iruña, Príncipe de Viana Erakundea, 1978.
- ANTOLINI, Paola. Los agotes: historia de una exclusión. Madril: Istmo, 1986.
- ANTOLINI, Paola. Au-delà de la rivière. Les Cagots: histoire d'une exclusion. Paris, Nathan, 1992.
- IDOATE, Florencio. Documentos sobre agotes y grupos afines en Navarra. Iruña, Príncipe de Viana Erakundea, 1973.
- MICHEL, Francisque. Histoire des races maudites de la France et de l'Espagne. Donostia: Elkar, 1983, 1847an lehenengo argitalpena.
- PARONNAUD, Jean Claude. Les Cagots, Pau, Centre Généalogique des Pyrénées Atlantiques, 2001.
- RICAU, Osmin. Histoire des cagots. Pau, Princi Néguer, 1999, 1963an lehenengo argitalpena.
- ROCHAS, Vicent. Les parias de la France et de l'Espagne. Paris, 1876.
- STÜRTZE, Alizia. Agotak, juduak eta ijitoak Euskal Herrian. Bilbo: Txalaparta, 1988.