Entities

UZEI Unibertsitate Zerbitzuetarako Euskal Ikastetxea (2011 version)

Centro Vasco de Terminología y Lexicografía

Komunikazio zientifiko-teknikoa hizkuntzaren egungo bizkortasunaren seinalea da, Terminologia honen barnean dagoela kontutan hartuz.

UZEIren langai nagusia euskara eta, bereziki, espezialitate-hiztegiak izan dira. Terminologian aintzindari, aipagarriak dira egindako hiztegi guztiak eta EUSKALTERM Terminologia Bankua.

Ofizialtasunik izan gabe, terminologia-zentroa da, Euskararen Aholku Batzordearen barruan, Terminologia Batzordeko partaide delarik.

Gai eta alor ezberdinetako hiztegiak garatu ditu eta bere zerbitzuen artean, doako kontsulta eskeintzen du EUSKALTERM Terminologia Bankuaren erabiltzaileei.

1987ean sortu zen ordura arte egindako hiztegi guztietako terminologiak bateratu eta terminologiaren zabalkundea nahiz erabilera garai bakoitzeko teknologia erabiliz bultzatu duelarik. 2001ean bihurtu zen Publiko Terminologia Bankua UZEI eta Eusko Jaurlaritzaren arteko hitzarmenari esker.

Honela, Bankua eguneratu eta elikatzeko garaian, Euskaltzaindiaren arauen eta normalizazio-batzordeetan hartutako erabakien arabera lan egiten da. Doan kontsulta daitekeen bankua da.

Euskaltzaindiaren egitasmoei lotutako proiektua da, Lexikografia Saila ere harreman honetatik sortu zela esan daitekeelarik. Sail hau, beste ekintza askoren artean, euskaraz argitaratutako lan guztiak bildu eta corpusa osatzeaz arduratzen da.

UZEIk, Orotariko Euskal Hiztegia eta XX. mendeko euskararen corpus estatistikoan oinarrituz, Euskaltzaindiko Hiztegi Batuko Lantaldearentzat hitzei buruzko txostenak prestatzen ditu. Honela Hiztegi Batuak, erabilera-datuetan oinarrituta bideratzen dizkio proposamenak Euskaltzaindiako Euskara Batuko Batzordeari.

Hizkuntzaren industrian hain garrantzitsuak diren corpusak zeintzuk diren eta zertarako balio duten azaldu nahaian antolatu izan dira zenbait jardunaldi.

UZEIren produktuen artean gaia ezberdinetako hiztegi terminologikoak, hiztegi lexikografikoak eta artea, historia edo ekonomiari buruzko hiztegi nahiz testuliburuak aipa daitezke.

Itzultzaile, terminologo, edizio-arduradun eta terminalistaz osatutako taldea da Itzulpen Zerbitzua. Burututako itzulpenak espezialitateko gaiak izan ohi dira, teknikoak edo zientifikoak izanik.

Itzulpenen kalitatea bermatu ahal izateko honako baliabideak dituzte erabilgarri:

  1. Kontsulta terminologikoa (hiztegien datu-base guztiak eta haietako informazioa kontsultatzeko erreztasuna).
  2. Itzulpenen datu-basearen kontsulta (lehendik egindako itzulpenak erraz kontsultatzeko aukera).
  3. Itzulpen-memorien laguntza.
  4. Kalitate-kontrola.

Itzulpen lan ugari egiten da eta bezeroen artean ere, era askotako erakunde eta enpresak ageri dira.

Prestakuntza alorrean, ikastaro ezberdinak ere antolatzen direla aipatu beharra dago. Hauetan, ikastaroaren arabera prestaturiko ikasmaterialak erabiltzen direlarik.

Innobasqueko (Berrikuntzaren Euskal Agentzia) partaide eta eragile izanik, hizkuntzaren teknologien arloko ikerketa nahiz garapen lanetan ari ohi da UZEI. EUSLEM (Euskararen lematizatzaile automatikoa) egiteko proiektuan lanean jardun ondoren beste ikerketa-proiektu batzuetan ere parte hartu izan du, batez ere administrazio publikoekin sinatutako hitzarmenen bidez. Honela, egindako lanaren ondorioz lorturiko zenbait emaitza honakoak dira:

  1. Oinarrizko lexikoaren ikerketa, Euskaltzaindia egiten ari den Hiztegi Baturako ezinbesteko informazio-iturri izanik.
  2. XX. Mendeko Euskararen Corpus Estatistikoaren diseinua eta garapena.
  3. EUSKALTERM Terminologia Bankua, Euskal Banku Publikoa dena.
  4. UZEIk EHUrekin batera Unibertsitate-Enpresa proiektuetan parte hartu du (IXA taldea) garaturiko proiektuen artean XUXEN (zuzentzaile ortografikoa), EUSLEM (lematizatzailea), EDBL (euskararen datu-base lexikala), eta MORFEUS (analizatzaile morfologikoa) aipa daitezkeelarik.

UZEI aitzindari izan da ordenagailuz lagundutako itzulpen-sistemetan. Honela ere, Eusko Jaurlaritzak erabiltzen duen eLENA izeneko itzulpen-memoriak kudeatzeko sistema eleaniztuna garatu du.

Bide honetatik jarraituz, terminoen erabilera aztertu ahal izateko TEIS (Termino Ezarpenaren Informazio Sistema) ere garatu du. Sistema honetan, hizkuntza naturalaren prozesamendurako teknologiak eta testuetako terminoen detekzio automatikoa egiteko tresnak erabiltzen dira.

UZEIk, euskararen tratamendu automatikorako euLEX hizkuntza-baliabidea ere sortu du. Hau etengabe eguneratuz doan Euskararen datu-base lexikala da.

Ikerketa eta berrikuntza-taldeak informazio-sistema bat ere garatu du, dokumentu kategorizazioen bidez dokumentu idatzien gaia zehazteko balio duen GAIKA sistema hain zuzen ere. Sistema honen bitartez dokumentua automatikoki tratatuaz, zein arlotakoa den jakin daiteke (zuzenbidea, ekonomia, biologia, informatika, etab.).

UZEIk, bere web orriaren bitartez ere on-line kontsultak errazten ditu, garatutako zenbait produktuetako edukiak kontsultatzeko aukera emanaz (Euskalterm, XX.mendeko euskararen corpusa, sinonimoen hiztegia, etab.).