Kontzeptua

Hilkortasuna

Hilkortasuna islatzeko adierazle anitz erabiltzen dira. Beste gertakizun demografikoak neurtzean bezala, zeharkako zein belaunaldiko adierazleak eraiki daitezke. Hauexek ditugu zabalduenak:

Heriotza-tasa.- Denbora tarte jakin batetan, heriotzen kopuruak hori gertatzen den biztanlerian zenbatekoa den islatzen du heriotza-tasak, hau da, mila biztanleko zenbat heriotz gertatu diren. Populazioaren adin-egitura kontuan hartzen ez duen uneko adierazle demografikoa dugu.

Haurren heriotza-tasa.- Denbora tarte jakin batetan, mila jaiotzeko urtebete baino gazteagoak direnen artean zenbat heriotz gertatu diren islatzen du.

Bizitzako lehenengo urtean hiltzeko aukerak hurrengo urteetan baino aski handiagoak dira eta, beraz, adierazle hau populazioaren osasun egoera eta garanpenaren isla kontzideratzen da. Izan ere, 2001. urtean Angolan mila jaiotako 200 ume hil zen eta Euskal Herrian, aldiz, ez zen 5era heldu. Alde batetik, herrialdeetako osasun egoerak eragin zuzena du haurren heriotza-tasan, bestetik, tasa hauek jeistean bizi-itxaropena nabarmenki luzatzen da.

Bizi-itxaropena.- Jaiotzako bizi-itxaropenak pertsona hipotetiko bat biziko litzatekeen batez besteko urte-kopurua adierazten du, baldin eta bizitzan zehar une horretako populazioak hiltzeko dituen probabilitateak izango balitu. Bizi-itxaropena heriotza-taula erabiliz kalkulatzen da eta une horretarako taulak deskribatzen duen hilkortasuna aplikatzen zaio pertsona hipotetiko horri. Jaiotzako bizi-itxaropena erabiliena bada ere, edozein adin zehatzeko bizi-itxaropena kalkula daiteke.