Garat proiektuaren II. zatia (1808). 1808 urteren hasieran, Espainia aldeko euskal lurraldeen okupazioa gauzatu zen bitartean, Zamakoladak eta 1804tik aurrera gerra-egoeran zegoen Bizkaiaren okupazioak Madril eta euskal lurraldeen arteko etsaitasun-egoera bere gorenera heldu zen. Nafarroan ere haserrea bizi-bizia zen kintak eta kontribuzio arrunt eta apartekoak nahitaez sartzeagatik eta foraltasuna gutxiestegatik. Bitartean, Godoy eta Bonaparte, Espainia eta Frantziaren arteko muga Ebro ibaia bihurtzearen truke, Espainiaren eskuetara pasa zitekeen Portugalen etorkizuna ari ziren negoziatzen. Garatek (1808ko otsaila) Savaryri, Espainian tropa frantsesen buru zen komandanteari, idatzi zion bere asmoak Exposé succinct d'un projet de réunion de quelques cantons de l'Espagne et de la France dans la vue de rendre plus faciles et la soumission de l'Espagne et la création d'une maxime puissance (“Espainiako eta Frantziako zenbait kantonamenduren batuketarako egitasmo labur baten azalpena errazagoak bihurtzeko, Espainia menperatzeko eta potentziarik handiena sortzeko”) izeneko txostena bidaliz. Txosten honetan, Garatek historiaren erlazio idilikoa egin zuen: «Gizakiek beren artean izan ditzaketen harreman guztiak elkarrekin dituzten herriak dira; eta ia ez dute harremanik ez elkartuta dauden espainiarrekin, ez eta besteak frantsesekin, zeinekiko menpekoak diren». Hizkuntza-komunitatea, antzekotasun juridikoa, berdintasunezko «kaperatasun unibertsal»-aren sistema, soldadutzari uko egiteko ohitura (hegoaldekoak Frantzia aldera, eta hemengoak Espianiara aldera), elikadura-ohitura berberak eta xumeak, haien fede kantabriar-euskalduna, itsasoarekiko maitasuna, kantatzeko zaletasuna, besteak beste aipatu zituen. Garatek herri honi etekina atera ahal izateko, «beharrezkoa dela potentzia bakar baten azpian bilduta egotea eta potentzia hori enperadorea baino ezin dela izan» defendatu zuen. Horretarako, «Espainiako lau euskal kantoiek (lurraldeek) eta Frantziako hirurek Inperioaren bi edo hiru departamentu berri osatu beharko lituzkete. «Bi baino sortuko ez balira, indartsuenak, bere portuak eskuadrak eta flotak segurtasunez jasotzeko eta gordetzeko egokienak, Fenizia Berria izena izango luke; bigarrenak, berriz, Tiro Berria. Mendiek, komunikazioak beti zailagoak egiten dituztenek, departamendu berri bat sortzea eskatuko balute, Sidon Berria deituko litzateke». Ondoren, euskal-gaztelaniaren eragin oro ezabatu beharko litzateke, itsas-zerbitzu militarra baino ez litzateke egongo, hizkuntza bakarra euskara izango litzateke eta ez lirateke euskaldunak ez zirenak onartuko, irakaskuntza hizkuntza horretan izango litzateke, gidaritzat Larramendirenak edo Oihenartenak bezalako testuak erabiliko lirateke, baita autorearen beraren feniziarren gainean eginiko lanak ere, eta beharrezko zen guztia egingo litzateke Euskal Herria ingelesen itsasoko nagusitasunaren arerio zigortzailea izango zen itsaso-potentzia lagun bihurtzeko. Darricauk azaltzen zuenez (1906: 31), «Enperadoreak txosten honen berri izan zuen eta Garati, bere ministroetako baten bidez, Espainiako herri primitiboari buruzko ikerketekin jarraitzeko (nagusi zen euskal-iberismoaren arabera, euskaldunak), eta gai konplexu horri buruzko lan zabalago bat aurkez ziezaiola agindu zion.