Kontzeptua

Pop Rock Euskal Herrian

Roge Blasco espezialistak dioenez, Txabi Villanueva (Botxoko lehen gitarra elektrikoa jo zuen), Pascual Pérez Yarza (Spectroseko kidea, kantak grabatu zituen lehen talde bizkaitarra; EP bat 1964an), Iñaki Egaña baxu-jotzailea (Los Zubiañedades taldearen bigarren kanta grabatu zuen). Bi talde hauek izan ziren arrakastatsuenak. Lehenbizikoek hogei bat single grabatu zituzten Hispavoxen, 68-70 urteen artean, eta jarraitzaile-klubak izan zituzten Hispanoamerikan ere; 1975ean, berriz, LP Grandes conciertos sortu zen. Mocedades geroko ahozko adierazpena izan zen, 70-80ko hamarkadakoa.

José María Íñigo esatari ezaguna bertako animatzaile nagusia izan zen Erritmo Mr. espaziotik. Kuarteto Soroa folklore tradizionalaren modernizatzaileaz gain, garai hartako beste izen batzuk ere izan ziren, zuzenago pop-giroan: Elvis Millán rock-zalea, Sokrates eta bere filosofoak, Gatos Locos, Fabulosos, Olímpicos, Atlas, Junkers, Famélicos, Bulbos, Bríos eta abar luze bat. Gertakizun bitxiak gertatzen dira, gero Mario Conde bankari polemikoa zena bezain bitxiak, Los Moscasekoa baitzen. Edo Josu Ortuondo, herriko alkate izan zena, Grekos poperoetako bateria-jole gazte baten militante.

Euskal talde garrantzitsuenetako bat Los Àgaros donostiarra izan zen, hiru EP argitaratu baitzituzten Fontanan, eta LP bat 1964an, ideia sortzaileekin: popa, instrumentalak, gospela, latinismoak, etab. Donostiakoak ziren Los Rayas, Los Selene, Spiderman eta beste batzuk ere. Gipuzkoako probintziaren barruko taldeak hauek izan ziren, besteak beste: Los Jaguars (Arrasate), Sonidos del Silencio edo 96 Lágrimas (Eibar), Soinu-adierazpena (gero Koxka) Elgoibarren, Scorpiones (Trintxerpe), Sombras Azules (Zarautz), etab. Talde anglofilo horien atzetik, euskal esperimentu herrikoiak egingo lituzkete, dantza-taldeak deiturikoak, oraindik ere jardunean direnak eta diskografia zabala dutenak: Los Mansos (gero Akelarre), Soraluzen, edo Azpeitian Xabier Saldiasen Egan.

Bidasoaren iparraldean, badirudi motelagoa izan dela musika jarduera urbanoena Hego Euskal Herriko hiri industrializatuenetako eta kosmopolitetako batean baino. Peio Ospital eta Pantxoa Carrèrre bikotea izan zen ezagunenetako bat. 1969an grabatu zuten lehen diskoa Toulousen, baina beti pop hutsa baino folk gehiago estilo-planoan, batez ere Manex Pagola interpreteak konposatutako abestiekin. Iparraldeko beste bikote bat bi Eñautek osatuko lukete: Etxamendi eta Larralde, baita folk liriko tradizionalean ere. Baina Etxahun bezalako jendea, batez ere gazteak eramaten zituen frantziar poparen gizarte-bultzadarekin bat etorriz, erritmo-kutsu handiagoa ematen saiatu zen euskal kanta ipartarrarena bezalako ondare bukolikora, batez ere eragin handiena zuena: Zuberoarena. Errobi edo Niko Etxart taldea eta haren Ximinorak-Minxoriak, 70eko hamarkadan, esperientzia garrantzitsuak izan ziren Ipartar kanta herrikoia modernizatzeko.

Iruñea jarduera bitxiz bizi izan zen pop-rockaren lehen garai hartan. "Jaialdien" jario dinamikoa izan zen, hala nola goizeko programazio dominikalak Gayarre Antzokian. Fraide domingotarren jabetzako Radio Popularreko lokalak, edo moja eskolako ekitaldi aretoa, kontzertuak emateko tokiak izan ziren larunbat arratsaldeetan. Juniors-ek deribazio arrantxeraren batekin egiten zuten popa, Faltzesko kantariak Mexiko kantaren tonu altuetara iristeko duen trebetasunagatik, eta EP diskoren bat grabatu zuten. Condes dotoreei Bartzelonako Sirexen zaletasunak igartzen zitzaizkien. Breks gazteenak izan ziren denbora batez tokiko itxaropen handia. Iratxoak She's A Woman de los Beatles jatorrizko hizkuntzan batere erraza ez denarekin ausartzen dira. Ánakosek, neska buru zutela eta Kataluniatik inportatutako teklatu ero batek, gauza bera egiten zuten Rolling Stonesen Gogobetetasunarekin.

Iruñerriko eszenari bultzada handia eman zion Joaquín Luqui Caparrosoko kazetari ipartsu eta aitzindariak, El Pensamiento Navarro kontserbadore karlistan Ritmorama asteroko saila sortu zuenak, irrati-saio aurreratuen protagonista izan zen (Discofilia edo Requeterritmo, Radio Requeté karlista) eta irrati-kate arrakastatsuaren bultzatzaile nagusia izan zen.