Haraneko hiriburuzagitza. Arrasate banandu ondoren, zein zen Leintz bailarako hiriburua Aretxabaleta edo Eskoriatza, argi ez dagoen arren, gertaerek lehenengoa izan zela adierazten dute, hau da, Aretxabaleta. Hori erakusten dute haraneko kartzela, zepo eta pikota bertan egoteak; bertan ere alardeak edo arma-erakustaldiak eta bere gerrako jendea egiteak; Aretxabaletan haraneko bertako biztanleen justizia-audientziak ospatu ohitu izanak; eta lurralde osoko paperen artxiboa bertan egoteak. Bildutako inguruabar horiek guztiek erakusten dute, benetako hiriburu ez bada, Eskoriatzarekiko nolabaiteko nagusitasuna, nahiz eta hark ez zuen onartu nahi izan hiribildu titulua lortu ondoren, eta garrantzi handiagoa lortuz. Horregatik, ezbairik gabe, bi herrien artean hainbat eztabaida izan ziren, elkarren arteko lehian eta batak besteari aurre egiteko gogoan. 1493an hasi zen, Oñatiko kondearen, bere jaunaren, aurrean, bien arteko auzia, Aretxabaletak epaitegiko audientziak bere plazan egitea eskatzen zuen eta baita kartzela, pikota, zepoa eta urkamendia. Kondeak epaia eman zuen, eta Aretxabaleta babestu zuen egintza horien edukitzan, Valladolideko Errege Kantzilertzaren aurrean eraman zena, eta epaitegi honek berretsi zuen 1495 eta 1496ko autoetan entzuerak eta berrikuspenak egin ondoren. Horiekin batera ibarreko udalbatzak edozein tokitan egin zitezkeela adierazi zuten, udal gobernuaren gehiengoak hala erabakita; eta negozio hori gauzatzeko Errege Agindua 1498ko azaroaren 15ean eman zen.