Bailarak

LENITZ, Harana

Gipuzkoako Foruaren arabera, Batzar Nagusietan zuen bere idazpena 12. zenbakiarekin, Korrejidorearen ezkerretara. 45 suren izenean bozkatzen zuen. Gorosabelen garaian 9. postua betetzen zuen eta 66 suren izenean ematen zuen botoa.

1556. urtean, jaurerriaren menpeko izateari utzi zionetik, Juana erreginak, erreinu horietako gobernadoreak, Valladoliden 1557ko apirilaren 12an emandako errege-aginduaren bidez, urtero alkate arrunta eta udal gobernuko gainerako ofizialak izendatzeko ahalmena izan zuen, lehenago egin zuen bezala, eta eskualdeko gainerako herrietan  egiten zen bezala 1600ko Ordenantzen arabera. Bere berezko udal-gobernua izanik, baita jurisdikzio zibil eta kriminala ere, berehala erregeari, ondorio guztiekin, Gipuzkoako korregidorearen agindupean sar zedila eskatu zion. Hala ere, eskaera horrek berarekin zekarren klausula bat, alegia, alkateak beretzat gordetzen zuela lehen auzialdian auzokoen eta bizilagunen negozioen eta kausen berri. Erregeak onartu zuen hori guztia, eta, ondorioz,  1558ko abenduaren 21ean, Madrilen errege-agindua eman zen. Hala ere, Leintz ibarreko alkatearen epai eta erabakien inguruan, beste hiribilduetan bezala, korrejidorearen aurrean gora jo zitekeen. Honek bazuen errenten, alkabalen eta ibarreko banaketen kontuak hartzerik, eta komeni zenean bisitatzea. Errege-aginduak, lehenik eta behin, korregidoreak, bertan egonez gero, haran honetako bizilagun eta bizilagunen negozioen eta arrazoien berri izan zezakeela gehitzen zuen; baita, egoera honetaz gain, alkateak bere borondatez bidaltzen bazion ere.

Gauzak horrela, 1560an haran honetara  Lope García de Varela korregidorearen merino bat egiteko bat burutzera joan zen, baina alkateak,  Lope Ibáñez de Uribek, egin beharrekoa burutzen ekidin zion. Horren ondorioz, korrejidoreak, kriminalki, alkate horren aurka egin zuen, atxilotzeko agindua emanez. Gertaera honek haranari aukera eman zion erregearen aurrean, agindu horiek bere jurisdikzioaren aurkakoak zirela adierazteko. Arrazoi hori zela-eta, gertaera honen inguruko erabaki agiriak Errege Kontseiluaren aurrean igo ziren, eta 1561eko abenduaren 19an, erakunde honek bigarren errege-agindua eman zuen Varela korrejidoreari eta haren ondorengoei haranaren lehen instantziaren pribilegioa gorde eta bete zezaten aginduz. Ondoren, probintziak harana auzitegi gorenaren aurrean auzitara eraman zuen, bere ermandadean sartu zen baldintzetako bat betetzeko eskatuz. Hain zuzen, atxikitze-itunaren klausula zehatz eta erabatekoa izan zen probintziaren korrejidoreak Leintz bailarako gainerako herrietako jurisdikzio bera erabili behar izatea. Hala ere, probintziak ezin izan zuen lortu bere helburua; eta horrela gauzatu zen Leintz bailarako alkatearen jurisdikzio pribatiboa lehen auzialdian, 1558. urtean eman zioten pribilegioaren arabera. Hala gertatu zen ordutik aurrera, Gipuzkoako probintzia horretan 1841ean lehen auzialdiko epaitegiak ezarri ziren arte.