Literatoak

Amezaga Urlezaga, Elias

Idazlea eta bibliografoa, EAEko idazle emankorrenetako bat, literatur genero guztiak landu zituena. Bilbon jaio zen 1921eko abuztuaren 9an, eta Getxon hil zen 2008ko apirilaren 13an.

Familia aberats bateko seme bakarra izan zen (aita Balmasedako alkatea izan zen Primo de Riveraren diktaduran). Batxilergoa Bilbon ikasi zuen, eta Zuzenbidean lizentziatu zen Oviedoko Unibertsitatean. Hala ere, inoiz ez zuen abokatu gisa lan egin; letrei emana bizi izan zen, eta bereziki, euskal literatura ikertzen jardun zen. Antzerkigile gisa makina bat antzerki lan estreinatu zituen Espainian eta Amerikako hainbat herrialdetan.

Euskalerriaren Adiskideen Elkarteko kide emeritua izan zen, eta aldizkari eta egunkarietan maiz kolaboratzen zuen; horrez gain, hitzaldi eta solasaldietako hizlari bikaina izan zen, eta Bilboko Udalak 2001ean omendu zuen. Santa Maria de Getxon bizi zen, 60ko hamarkadan eraikitzeko agindu zuen dorretxe batean.

Mario Angel Marrodan idazleak 90eko hamarkada hasieran argitaratu zuen Elías Amézaga, escritor del pueblo vasco lana, autorearen bizitza eta obra laburtuz; lan horretatik jaso ditugu ondoko hitz hauek: "Autore talentuduna zen, prosa dentsoa eta mamitsua zuen, balizko sormena, oparoa eta transzendentea, uzta propiotik lortua edo besteena ikasi eta orraztu ondoren lortutakoa; ezagutarazten digu, eta gaur egungo diagnosiaren eraginpean jartzera behartu" (Itzulpen moldatua gazteleratik).

Sortzeko pasioa oso goiz azaleratu zen. Hamahiru urte zituela, Secreto de confesión lehen antzerki obra inprimatu zuen; egileak horrela gogoratzen du pasadizoa: "makina berri bat erosi nuen, baita konposizio kutxa bat ere, eta letraz letra, guztia liburu bihurtu nuen". (Itzulpen moldatua gazteleratik). Bokazioak lan gehiago ekarri zituen, eta haietako batzuk ikastetxean eta herrietako katekesietan antzeztu zituen. Deustuko Unibertsitateko Ekonomia eta Zuzenbide Eskolan merkataritza irakasle-ikasketak egin zituen, eta azken hori Oviedon bukatu zuen.

Laster antzerkian hasi zen lanean, eta Lope de Vega Konpainiarekin Redentor del Mundo lana hamazazpi herrialdetan estreinatu zuen. 1951ean bere konpainia sortu zuen, eta Madrileko Beatriz Antzokian hasi ziren lanean. El inventor de la< luna bere obrak porrot egin zuen. Asturiasen ere antzerki-lanak estreinatu zituen eta Unibertsitatean antzerkia egin zuen, La Voz de Asturiasekin kolaboratu zuen (Oviedon) eta Memorias de un autor desconocido liburuxka modura argitaratu zioten. Madrilen hainbat obra itzuli eta egokitu zituen, eta antzerki berriko konpainiekin estreinatu zituen.

Zenbait aldizkarietako eta egunkarietako kolaboratzaile emankorra eta zutabegilea izan zen, besteak beste Hierro, Deia, Euzkadi, Hoja del Lunes, El Diario Vasco, El Mundo del País Vasco, Diario 16, El Periódico de Álava, Muga, Revista Internacional de Estudios Vascos, Letras de Deusto eta Bilbao.