1735ean Cabredon (Nafarroa) jaio eta 1797ko abuztuaren 17an Bogotan hil zen euskal gotzaina. Oñatiko Unibertsitateko erretorea izan zen, bertan egin baitzituen bere ikasketen zati bat -Salamancan amaituz-, Limako Seminarioko erretorea eta idazkari kontziliarra (1772). Trujilloko (Peru) apezpikuaren aurreizendatua, 1778-II-25. Bere garaiari aurrea hartzen jakin zuen gizona, apostolutza modu berriak asmatzen, bereziki eskola sistema bere hizkuntza ezberdinetan. Bi sexuetarako ikastetxeak eta indigenentzako barnetegiak sortzea pentsatu zuen. Mintegia modernizatu zuen irakasle onekin, bokazio aukeraketarekin, eta oporretarako landa-etxe bat eman zion (Chacra de Aranjuez). Oharrak, apunteak eta mapak hartu zituen ibilitako eskualdeei buruz, antzinako eraikinei buruz, fauna eta florari buruz, indiar, beltz, zuri, mestizo, zanbo eta mulatoek gurutzatutako mundu hartako soinekoei, musikari eta folkloreari buruz. Bere apunteak kartografo eta marrazkilarien laminetan daude eta bederatzi liburuki betetzen dituzte Madrilgo Errege Jauregiko Liburutegian. Bere elizbarrutia 156.254 km²-koa da. Bere zaintzarako misio ibiltarien sistema asmatu zuen misiolari talde baten bidez, modu metodikoan bere elizbarrutiko alde ezberdinak zeharkatuz. Misiolari horiek trebatzeko, Piura, Saña eta Cajamarcako landa-zentroak asmatu zituen. Bogotako Artzapezpiku-egoitzara eraman zuten (88-IX-13), eta Bogotako Santa Fe-ren paper periodikoaz interesatu zen, non humanistek, D. erregeorde nafarrak babestuta, beren ideiak botatzen zituzten. Jose de Ezpeleta. Elementu femeninoaren garrantzia sumatu zuen, eta 1791n Irakaskuntzaren Eskolan oinarrizko eta goi-mailako heziketa jaso behar zuten neskato behartsuentzako bekak sortu zituen. Urrezko 51.500 peso eman zituen, hezkuntza-plantela handitu zuten 25 maistra berrien soldata gisa. seminaristas.Mariano (r)en trebakuntza intentsiborako mintegi espezializatu bat sortu zuen
ESTORNÉS LASA
ESTORNÉS LASA