Auñamendi Eusko EntziklopediaBernardo Estornés Lasa Funtsa

Ibiko kondesa eta Etxauko kondesa. 1784ko martxoaren 10ean Tolosan jaiotako aristokrata gipuzkoarra. Kultua eta libertina, Ortuño María de Aguirre y del Corral arabarrarekin ezkondu zen 1800ean, bera baino hamazazpi urte zaharragoa, bera ere kultua eta lurjabea. 1801ean bere lehen alaba jaio zen, Mª Amalia.El 1808ko irailaren 22an Jose I Gasteizera heldu zen Montehermosotarren jauregian ostatu hartuz, hauek gertuko beste etxe batean bizi izan ziren bitartean. Jose I.ak, 200 napoleonen truke, Mª Amaliaren umezainaren mesedeak lortu ondoren, Mª del Pilar Acedo Sarriak adierazpen batzuk egin zituen, Jose I.ari bere maitale bihurtzeko aukera eman ziotenak, Markesaren atsegintasunarekin, Jose I.ak Ganbarako Gentilgizon, Espainiako Handi eta Espainiako Ordenako Zaldun izendatu zuelarik. 1808ko azaroaren 9an Erregea eta Montehermosotarrak Madrilera abiatu ziren. Montehermosotarrek dirutza handiak utzi zizkioten Errege Altxor bonapartistari. Amalia, Montehermosoko markesen alaba, Goyak margotu zuen, eta Victor Hugoren laguna izan zen, orduan Montehermosoko markesa Parisen 1811n, Jose I.ari Erromako Erregearen bataiorako lagunduz, eta elkarrekiko desleialtasunak gorabehera, Markesa bihurtu zen erregearen faborito. Madrildarrek kantatzen zuten:"Montehermosotik dama,tintontzi bat dauka,non bustitzen duen bere lumaOn Jose Lehena,Ekarri Marica eta abar"1812ko urriaren 20an, Montehermosoko markesak, aldi baterako Donibane Lohizunen bizi zenak, Carresseko gaztelua erosi zuen, Salies de Béarn-etik gertu. Markesa andrea eta Jose I.a Gasteiztik behin betiko irten ziren Gasteizko batailaren bezperan (1813ko ekainaren 21ean), Frantziarako bidean. Handik gutxira, Jose I.a eta Montehermoso markesa betiko geratu ziren elkar ikustetik. Azken honi, Espainiatik, bere alabaren gaineko guraso-agintea kendu zitzaion Amalia.Contrajo, 1818. urtean, Jacques (gero Amádée) Joseph Carabenekin (gero Carabènerekin), roturier-ekin, Avignonen jaioa (1785-IV-6), Napoleonen zerbitzura zegoen bravo ofiziala, hurrenez hurren. Aurreko urtean (1817) Amalia, Montehermosoko markesa, Gasteizen ezkondu zen Ezpeletako konde Jose Maria Ezpeletarekin, Nafarroako erregeordearen semea, Fernando VII.aren aldekoa. Hala ere, Mª Pilar eta Amaliaren arteko harremanak ez ziren hautsi, kontrakoa baizik; Carresek Joaquin Ignacio de Mencos y Manso de Zuñiga hartuko du, Gendulaingo kondea, 1841ean Espartero jeneralak jazarria. Mª del Pilar, orduan Condesa de Echauz tituluduna, oso eskuzabala izan zen bere convecinos.Falleciekin Carrese, Bearn-en (Frantzia), 1869ko otsailaren 27an. Carreseren chateauak su hartu zuen 1933.Alberto GARATE GOÑI