Filologoak

Oyanguren, Melchor de Santa Ines

Misiolari frantziskotarra eta filologoa. Leintz-Gatzagan (Gipuzkoa) jaio zen 1688an, eta Mexikon hil 1747an.

1705ean frantziskotarren abitua jantzi zuen Valladolideko San Diego komentuan. 1715ean Filipinetarantz itsasoratu zen misiolari gisa, eta Mexikotik igaro ondoren, 1717an Manilara iritsi zen. Kotxintxinako misioetara bidali zuten, eta preso hartu ondoren, Manilara erbesteratu zuten. Espetxean zegoela, gaixotasun larri bat hartu zuen, eta Mexikora eraman zuten berriro, osasuna berreskuratzeko. Filipinetara itzuli zen 1724an, eta han Doctrineroren Ur Santuen Komenturako izendatu zuten lehenik, eta Sariayara gero, Apaiz eta Zaindari gisa. 1732ra arte izan zen ministroa, baina ikusmenak erresuminduta, eguzkiaren eraginez, eta ia itsu Mexikora itzuli behar izan zuen bere onera itzultzeko. Sendatu ondoren, San Agustin de las Cuevas Komentuko zaindari izan zen hil arte. Baina misiolari lanak ez zion aparteko garrantzia eman frantziskotar honen bizitzari, hizkuntzalaritza ikasketek baizik. Gaztetatik nabarmendu zen latin, greko eta hebrear jakintzengatik, eta Filipinetan egon zen bitartean, tagaloa, txinera, japoniera, aramita eta malaysiera menderatzera iritsi zen. Filologia konparatuarekiko zaletasunak bultzatuta, hainbat lan idatzi zituen, eta, filologo modernoen iritziz, balio handikoak dira. Bere lanen artean aipa ditzagun Arte de la lengua Japona, lau liburutan banatua Nebrijaren artearen arabera, Méjico, 1738; Tagalismo elucidado, Méjico, 1742; Diccionario Hiruele Tagalo-Castellan-Cántabro, obra argitaragabea eta non ez dagoen berririk; Cantabrismo elucidado, obra hau ere galdua; Aita Oyangurenen lan filologikoa benetan goresgarria da, eta bere ekoizpenaren zati handi bat galdu bada, ez da ahaztu behar tagala eta japoniar hizkuntzak Europako hizkuntza klasikoekin, latinarekin adibidez, konparatzeko egin zituen ikerketen balioa.